Voedselbossen zijn kleine bossen die worden aangeplant om voedsel te leveren. Alles wat er staat, is dus eetbaar. Een voedselbos vormt zijn eigen ecosysteem waaruit het hele jaar geoogst kan worden. Biodiversiteit is daarbij vaak het uitgangspunt. Een voedselbos bestaat namelijk uit zeven lagen: hoge notenbomen, lagere fruitbomen, bessenstruiken, kruiden, groenten, bodembedekkers en schimmels. Fruit, noten, zaden, groenten, wortels, knollen, paddenstoelen, eetbare bloemen en honing worden hier geoogst.

Een voedselbos met al zijn verschillende soorten bomen, struiken, kruiden zorgt voor een hoge biodiversiteit op die locatie. Dankzij deze hoge biodiversiteit gedijen vele wilde soorten insecten, reptielen, amfibieën, vogels en zoogdieren goed in een voedselbos. Dieren zijn welkome gasten in het bos omdat zij belangrijke ecologisch functies vervullen bij de productie van het voedselbos. Dit in tegenstelling tot een akkerland, waar de boer het liefst zo min mogelijk van deze gasten op zijn akker ziet. De boer wil namelijk geen aangevreten gewassen aantreden op zijn land.

De vraag is nu, kan een voedselbos een rol spelen in het verduurzamen van de boerensector? Dat ligt volgens Micha Wieland, kweker van gewassen voor voedselbossen, aan hoe je kijkt naar voedselbossen bij verduurzamen van de landbouw. Een voedselbos is namelijk prima als je jezelf een bos hebt en of als je een lokaal restaurant wil voorzien van voedsel. Alle akkerlanden omzetten in voedselbossen is dan weer niet zo’n goed idee. Het kost namelijk erg veel tijd om te oogsten uit een voedselbos, omdat alle gewassen door elkaar staan en is het daarom handwerk. Dit handwerk maakt de kosten van deze producten erg hoog, ook zijn de kosten van het plant materiaal voor aanplant van een voedselbos ook hoger dan het eenjarige zaaigoed voor tarwe of andere eenjarige gewassen. Daarnaast zal een voedselbos niet genoeg voedingstoffen leveren voor de hele bevolking, daar blijven de akkerlanden met bijvoorbeeld tarwe en aardappelen voor nodig.

Een ander punt is dat een voedselbos tijd nodig heeft om te groeien, in deze aanlooptijd kan er niet geoogst worden en heeft een boer geen opbrengsten. Daar heeft deze boer iets op bedacht. Het is namelijk wel zo dat groeiende bomen en struiken extra veel CO2 vastleggen in de bodem. Deze Brabantse boer verkoopt de vastgelegde CO2 aan bedrijven die hun stikstof uitgestoten stikstof willen compenseren.

De ecologische functies van een voedselbos zijn voor de natuur waardevol, door alle ecologische functies onderhoud een voedselbos zich bijna helemaal zelf. Hierdoor zijn bestrijdingsmiddelen en of kunstmest overbodig. Om onze hele bevolking te voorzien van voedsel zijn ook nog eenjarige gewassen nodig die op een efficiënte manier geoogst kunnen worden. Een voedselbos kan de boerensector verduurzamen als er een combinatie van beiden wordt gebruikt.

Raak je geïnspireerd en nieuwsgierig naar een voedselbos en wil je zelf een bos aanplanten in de tuin? Of bos denk vooral aan een combinatie van eetbare planten die je bij elkaar zet. Je kan al beginnen met een aantal vierkante meter, met kleine fruitbomen, struiken en kruiden. Een variantie van verschillende soorten trekt ook vogels en andere dieren aan die samen met jou meeprofiteren van alles wat de tuin opbrengt.

Als bewoner van de stad hebben we helaas niet allemaal een tuin, wel zijn er in Almere in Amsterdam al een aantal voedselbossen die je kan bezoeken:

Dit zijn een aantal voedselbossen in Almere:

  • Op Utopia eiland is het voedselbos Weerwoud te bezoeken en je kan er ook cursussen volgen of zelf meewerken.
  • In de Sieradenbuurt in Almere dicht bij de Oostvaardersplassen is ook een voedselbos te bezoeken. Dit voedselbos is in samenwerking met bewoners uit de buurt ontworpen.
  • Midden in Almere in de buurt ‘de Hoven’ ligt een voedselbos dat op initiatief van twee buurtbewoners is ontstaan. Dit voedselbos ligt in het net gerenoveerde park de Uithof.
  • De Eemvallei is een voedselbos van 30 hectare aan de rand van Oosterwold. Dit voedselbos wordt een natuurlijk bos, rijke boomgaard en wilde moestuin tegelijk. Je moet nog wel even geduld hebben om daar je oogst te gaan verzamelen, want de eerste aanplant is pas in twee jaar gelden gedaan.

Dit zijn de grootste voedselbossen uit Amsterdam:

  • In Amsterdam Nieuw-West op de vruchtbare grond van Mijnstadstuin vind je dit voedselbos, de opbrengsten van dit bos worden aan meerdere lokale restaurants verkocht.
  • Ook in Amsterdam West ligt voedselbos de Houtrak, dit voedselbos staat vooral in het teken van recreatie. Bezoek dit voedselbos dan ook voor een wandeling en wie weet kom je met je eigen oogst thuis.
  • Aan de andere kant van de stad in Zuid-Oost vind je dit voedselbos. Een collectief van bewoners hebben met samenspraak van de gemeente dit voedselbos aangelegt in het openbaar groen.

Wil je nog meer over voedselbossen lezen, lees dan dit mooie artikel van National Geografic.